BİSAM Açlık ve Yoksulluk sınırı Araştırması (Mayıs 2018)

AKP DÖNEMİNDE AÇLIK SINIRI 4 KAT ARTTI
SON İKİ YILDA İSE ASGARİ ÜCRET 300 TL ARTARKEN
AÇLIK SINIRI 359, YOKSULLUK SINIRI 1243 TL ARTIŞ KAYDETTİ
ASGARİ ÜCRET AÇLIK SINIRININ ALTINDA KALDI

Mayıs 2018 Dönemi için;

AÇLIK SINIRI: bin 686 TL

YOKSULLUK SINIRI: 5 bin 833 TL

Dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için aylık yapması gereken harcama bin 686 TL

Harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 40.9 ile en yüksek paya sahip

Birleşik Metal İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM), Mayıs 2018 dönemi için açlık ve yoksulluk sınırı verilerini açıkladı. Buna göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı bir biçimde beslenebilmesi için, günlük 56.21 TL, aylık 1.686 TL’lik harcama yapması gerekiyor. Buna göre yetişkin bir kadının sağlıklı beslenmesi için yapması gereken harcama tutarı 14.39, yetişkin bir erkeğin 14.87, 10-18 yaş arası bir çocuğun 16.05, 4-6 yaş arası bir çocuğun ise 11.05 TL.

Tablo 1- Sağlıklı beslenmek için yapılması gereken zorunlu gıda harcamaları

*Zorunlu Gıda Harcamaları*	*Harcama Tutarı*
Yetişkin Kadın	14,39
Yetişkin Erkek	14,87
10-18 Yaş Çocuk	16,05
4-6 Yaş Çocuk	11,05
Toplam	56,21
AÇLIK SINIRI	1.686

Dört kişilik bir ailede her ferdin sağlıklı beslenmesi için alması gereken gıdaların maliyeti yaşa ve ürün grubuna göre farklılık gösteriyor. Günlük harcamalarda Mayıs 2018’de en yüksek maliyet grubunu 15.74 TL ile peynir, çökelek vb. ürünler oluştururken, bu ürünleri et, tavuk ve balık 10.81 TL ile takip ediyor. Süt ve yoğurt için yapılması gereken harcama tutarı 7.25 TL, ekmek için yapılması gereken harcama tutarı ise günlük 3.6 TL. Katı yağ 2.32 TL’lik, sıvı yağ ise 1.25 TL’lik masraf yapılması gereken ürün grupları. Sağlıklı bir beslenme için dört kişilik bir ailenin sebze ve meyve için ayırması gereken bütçe ise 6.49 TL. Yumurtaya 0.86, şekere ise 0.58 TL harcama yapılması gerekiyor.

Tablo 2- Aylık Sağlıklı Beslenmek İçin Alınması Gereken Gıdaların Yaş Gruplarına Göre Günlük Maliyeti (TL)

Gruplar	TL OLARAK İHTİYAÇLAR
1.grup	4-6 Yaş Çocuk	10-18 yaş Çocuk	Yetişkin erkek	Yetişkin kadın	Toplam
süt yoğurt	1,59	2,04	1,81	1,81	7,25
peynir çökelek	4,37	4,37	3,50	3,50	15,74
2. grup
et, tavuk, balık	1,27	3,18	3,18	3,18	10,81
yumurta	0,34	0,17	0,17	0,17	0,86
kurubaklagil	0,29	0,38	0,86	0,86	2,39
3. grup
Sebze Meyve	0,97	1,62	1,95	1,95	6,49
4.grup tahıllar
ekmek	0,45	1,12	1,35	0,67	3,60
pirinç, bulgur, makarna, un	0,21	0,41	0,33	0,31	1,26
katı yağ	0,29	0,88	0,59	0,59	2,35
sıvı yağ	0,16	0,47	0,31	0,31	1,25
yağlı tohum	0,45	0,45	0,22	0,45	1,56
şeker	0,15	0,19	0,15	0,15	0,63
bal, pekmez, reçel vb.	0,45	0,67	0,45	0,45	2,02
Toplam	10,98	15,97	14,87	14,39	56,21

Mayıs 2018’de bir önceki yılın aynı ayına göre, sağlıklı beslenmek için yapılması gereken harcama tutarları esas alındığında, ürün gruplarının paylarında da değişiklik oldu. Buna göre etin yapılması gereken harcamalardaki payı yüzde 19.8’den 19.2’ye düştü. Süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 38.8’den yüzde 40.9’a yükseldi.

Grafik 1- Yapılması gereken harcamaların ürün gruplarına göre dağılımı

Araştırmanın sonuçlarına göre sağlıklı beslenmek için yetişkin bir kadının yapması gereken aylık harcama tutarı 432 TL olurken, bu rakam yetişkin bir erkek için 446 TL, 10-18 yaş bir çocuk için 479 TL, 4-6 yaş bir çocuk için 329 TL oldu. Buna göre 4 kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması 1.686 TL’dir. Aynı hesaplamaya göre 4 kişilik ailenin sağlıklı beslenmek ve insanca yaşayabilmek için yapması gereken asgari harcama tutarı ise aylık 5 bin 833 TL’dir. Geçtiğimiz yılın aynı ayına göre ise yoksulluk sınırı 765 TL, açlık sınırı 221 TL arttı.

2003 Mayıs ayında 415 TL olan açlık sınırı 15 yılda 4 kat artarak 2018 Mayıs ayında 1.686 TL’ye ulaştı.

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

Açlık ve yoksulluk sınırı BİSAM tarafından her ayın ilk haftasında, Türkiye İstatistik Kurumu’nun Tüketici Fiyat Endeksinin açıklanmasını takiben kamuoyu ile paylaşılmaktadır.

Araştırmada, BİSAM tarafından Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyabetik bölümünün hazırladığı “Türkiye’ye özgü beslenme kalıbı”nın, farklı kaynaklardan elde edilen verilerle değerlendirilerek yenilenmesi sonucunda elde edilen BİSAM beslenme kalıbı dikkate alınmıştır. Elde edilen beslenme kalıbı her ay açıklanan TÜİK madde fiyatları ile değerlendirilerek, kişinin ihtiyacına göre yapması gereken gıda harcamasının tutarı tespit edilmektedir. Hesaplamada esas alınan kalori miktarları şunlardır:

4-6 yaşındaki bir kız çocuğu için 1963 kalori

15-18 yaş arası bir erkek çocuk 3244 kalori

Yetişkin bir erkek 2953 kalori

Yetişkin bir kadın 2658 kalori

4 Kişilik ailenin sağlıklı beslenmek için yapması gereken minimum aylık gıda harcaması AÇLIK SINIRI olarak belirlenmektedir. Bu verinin Hanehalkı tüketim harcamasına dağıtılması ile elde edilen veri ise bize YOKSULLUK SINIRINI vermektedir. Tüketim Harcama Kalıbı dikkate alınırken, tüm içecekler, tütün ve gıda harcamaları bir kalem olarak belirlenmiştir.

Yoksulluk sınırı hesaplanırken, TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması 2016 yılı sonuçlarının, 3. yüzde 20’lik dilimin tüketim harcamaları dikkate alınmıştır. Söz konusu tüketim grubu Türkiye’de nüfusun yüzde 40 ila yüzde 60’ı arasındaki kesimidir.

Yetişkin erkek ve kadınlar için 18-50 yaş grubu, 10-18 yaş grubu için erkek çocuk dikkate alınmıştı.