Asgari ücretli 9 günlük mutfak masrafı ile 1 ay karnını doyurmaya çalışıyor.
Açlık sınırı 2.076 TL, yoksulluk sınırı 7.181 TL.
AÇLIK VE YOKSULLUK SINIRI KASIM 2019 DÖNEM RAPORU - 05/12/2019
ASGARİ ÜCRETLİ 9 GÜNLÜK MUTFAK MASRAFI İLE 1 AY KARNINI DOYURMAYA ÇALIŞIYOR
- AÇLIK SINIRI 2.076 TL, YOKSULLUK SINIRI 7.181 TL OLDU.
- AÇLIK SINIRI 2 BİN 76 TL İKEN ASGARİ ÜCRETLİNİN GIDAYA AYIRABİLDİĞİ TUTAR 608 TL
- ASGARİ ÜCRETLİ 9 GÜNLÜK MUTFAK MASRAFI İLE 1 AY KARNINI DOYURMAYA ÇALIŞIYOR
- İZMİR 3 BÜYÜKŞEHİR İÇİNDE YAŞAM MALİYETİ EN YÜKSEK OLAN İL OLDU. İZMİR İÇİN AÇLIK SINIRI 2.245 TL’YE YÜKSELİRKEN, İSTANBUL’DA 2.207 TL, ANKARA’DA 2.076 TL OLARAK GERÇEKLEŞTİ.
- SAĞLIKLI BESLENMEK İÇİN SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNE YAPILMASI GEREKEN GIDA HARCAMASI TOPLAMIN YÜZDE 37.3’Ü OLDU.
EKİM 2019 Dönemi için;
Açlık sınırı: 2.076 TL
Yoksulluk sınırı: 7.181 TL
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için aylık yapması gereken harcama 2.076 TL’dir. Bu harcama sadece gıda için yapılması gereken minimum tutardır.
Birleşik Metal İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM), Kasım 2019 dönemi için açlık ve yoksulluk sınırı verilerini hesapladı. Hesaplamaya göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı bir biçimde beslenebilmesi için, günlük en az 69.20 TL, aylık 2.076 TL’lik harcama yapması gerekiyor. Buna göre yetişkin bir kadının sağlıklı beslenmesi için yapması gereken harcama tutarı 17.79, yetişkin bir erkeğin 18.40, 10-18 yaş arası bir çocuğun 19.83, 4-6 yaş arası bir çocuğun ise 13.17 TL. Bu verilere göre yoksulluk sınırı da 7 bin 181 TL oldu.
Tablo 1- Sağlıklı beslenmek için yapılması gereken günlük asgari zorunlu gıda harcamaları
|
Günlük Zorunlu Gıda Harcamaları |
Harcama Tutarı |
|
Yetişkin Kadın |
17,79 |
|
Yetişkin Erkek |
18,40 |
|
10-18 Yaş Çocuk |
19,83 |
|
4-6 Yaş Çocuk |
13,17 |
|
GÜNLÜK TOPLAM |
69,20 |
|
AÇLIK SINIRI (AYLIK) |
2076 |
Not: Yuvarlamalardan kaynaklı toplamda farklılıklar olabilmektedir.
Dört kişilik bir ailede her ferdin sağlıklı beslenmesi için alması gereken gıdaların minimum maliyeti yaşa ve ürün grubuna göre farklılık gösteriyor. Günlük harcamalarda Kasım 2019’da en yüksek maliyet grubunu peynir/çökelek grubu 17.17 TL’lik harcama gereksinimi ile oluşturdu. Et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum harcama tutarı ise 13.91 TL oldu. Süt ve yoğurt için yapılması gereken harcama tutarı 8.67, sebze ve meyve için yapılması gereken harcama miktarı 9,30 TL, ekmek için yapılması gereken harcama tutarı günlük 4.60 TL’dir. Katı yağ 3.69 TL’lik, sıvı yağ ise 1.35 TL’lik masraf yapılması gereken ürün gruplarıdır. Yumurta için 0.84, bal, reçel ve pekmez için ise 2,80 TL harcama yapılması gerekmektedir.
Tablo 2- Gıdaların Yaş Gruplarına Göre Günlük Maliyeti (TL)
|
Gruplar |
TL OLARAK İHTİYAÇLAR |
||||
|
1.grup |
4-6 Yaş |
10-18 yaş |
Yetişkin erkek |
Yetişkin kadın |
Toplam |
|
Süt, yoğurt |
1,90 |
2,44 |
2,17 |
2,17 |
8,67 |
|
Peynir, çökelek |
4,77 |
4,77 |
3,82 |
3,82 |
17,17 |
|
2. grup |
|
|
|
|
|
|
Et, tavuk, balık |
1,64 |
4,09 |
4,09 |
4,09 |
13,91 |
|
Yumurta |
0,34 |
0,17 |
0,17 |
0,17 |
0,84 |
|
Kurubaklagil |
0,27 |
0,36 |
0,81 |
0,81 |
2,25 |
|
3. grup |
|
|
|
|
|
|
Sebze, meyve |
1,40 |
2,33 |
2,79 |
2,79 |
9,30 |
|
4.grup |
|
|
|
|
|
|
Ekmek |
0,57 |
1,44 |
1,72 |
0,86 |
4,60 |
|
Pirinç, bulgur, makarna, un |
0,32 |
0,64 |
0,51 |
0,48 |
1,95 |
|
Katı yağ |
0,46 |
1,39 |
0,92 |
0,92 |
3,69 |
|
Sıvı yağ |
0,17 |
0,51 |
0,34 |
0,34 |
1,35 |
|
Yağlı tohum |
0,56 |
0,56 |
0,28 |
0,56 |
1,96 |
|
Şeker |
0,16 |
0,21 |
0,16 |
0,16 |
0,70 |
|
Bal, pekmez, reçel vb. |
0,62 |
0,93 |
0,62 |
0,62 |
2,80 |
|
Toplam |
13,17 |
19,83 |
18,40 |
17,79 |
69,20 |
Daha dar bir gruplandırmaya göre harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 37.3 ile en yüksek paya sahiptir. Sebze ve meyvenin harcamalar içindeki payı yüzde 13.4 olmuştur. Et, yumurta ve kurubaklagil grubunun payı yüzde 27.4 ile ikinci sıradadır.
Açlık sınırı İstanbul, İzmir ve Ankara için de hesaplamıştır. Buna göre sağlıklı beslenmenin maliyetinin en yüksek olduğu il 2.245 TL ile İzmir olurken, İstanbul’da sağlıklı beslenmenin maliyeti 2.207 TL, Ankara’da ise 2.076 TL’dir.
Aralık ayında 2020 yılı için asgari ücret tespit edilecektir. İki çocuklu ve eşi çalışmayan bir Asgari ücretli TÜİK 2018 yılı Hanehalkı kullanılabilir gelire göre sıralı yüzde 20'lik gruplar itibarıyla, en yoksul yüzde 20’lik dilim ile ikinci en yoksul yüzde 20’lik dilim içinde yer almaktadır. 2019 yılı için söz konusu asgari ücretlinin geliri asgari geçim indirimi dahil 2 bin 117 TL’dir. En yoksul yüzde 20’lik gelir grubu gelirinin ancak yüzde 28.7’sini gıdaya ve alkolsüz içeceklere ayırabilmektedir. Buna göre söz konusu asgari ücretlinin gıdaya ayırabildiği pay 608 TL’dir.
Sonuç olarak asgari ücretli 9 günlük parayla 30 gün karnını doyurmaya çalışmaktadır.
ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ
Açlık ve yoksulluk sınırı BİSAM tarafından her ayın ilk haftasında, Türkiye İstatistik Kurumu’nun Tüketici Fiyat Endeksinin açıklanmasını takiben kamuoyu ile paylaşılmaktadır.
Araştırmada, BİSAM tarafından Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyabetik bölümünün hazırladığı Türkiye’ye Özgü Beslenme Kalıbı’nın, farklı kaynaklardan elde edilen verilerle değerlendirilerek yenilenmesi sonucunda elde edilen BİSAM beslenme kalıbı dikkate alınmıştır. Elde edilen beslenme kalıbı her ay açıklanan TÜİK madde fiyatları ile değerlendirilerek, kişinin ihtiyacına göre yapması gereken gıda harcamasının tutarı tespit edilmektedir. Ağustos 2019 dönemi öncesinde madde grup ağırlıkları basit ortalama üzerinden hesaplanırken, bu dönem ile birlikte her madde grubu kendi içinde ağırlıklandırılmış ve dikkate alınan madde sayısı artırılmıştır. TÜİK verileri dikkate alınarak yaptığımız hesaplamada esas alınan kalori miktarları şunlardır:
- 4-6 yaş çocuk için 1963 kalori
- 15-18 yaş çocuk için 3244 kalori
- Yetişkin bir erkek için 2953 kalori
- Yetişkin bir kadın için 2658 kalori
4 Kişilik ailenin sağlıklı beslenmek için yapması gereken minimum aylık gıda harcaması AÇLIK SINIRI olarak belirlenmektedir. Bu verinin Hanehalkı tüketim harcamasına dağıtılması ile elde edilen veri ise bize YOKSULLUK SINIRINI vermektedir. Tüketim Harcama Kalıbı dikkate alınırken, tüm içecekler, tütün ve gıda harcamaları bir kalem olarak belirlenmiştir.
Yoksulluk sınırı hesaplanırken, TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması 2016 yılı sonuçlarının, 3. yüzde 20’lik dilimin tüketim harcamaları dikkate alınmıştır. Söz konusu tüketim grubu Türkiye’de nüfusun yüzde 40 ila yüzde 60’ı arasındaki kesimidir.
Yetişkin erkek ve kadınlar için 18-50 yaş grubu, 10-18 yaş grubu için erkek çocuk dikkate alınmıştı.
Kaynaklar
TÜİK (2016) Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması, http://tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=334
TÜİK (2019) Tüketici Fiyat Endeksi, Madde Sepeti ve Ortalama Madde Fiyatları http://tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=653
Hacettepe Üniversitesi (2004) Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi 2004; www.bdb.hacettepe.edu.tr/torehberi.pdf
Hacettepe Üniversitesi (2015) Türkiye’ye Özgü Besin Ve Beslenme Rehberi 2015; http://www.bdb.hacettepe.edu.tr/TOBR_kitap.pdf
YÖNTEMDE REVİZYON
Birleşik Metal İş Sendikası Araştırma Merkezi (BİSAM) olarak açlık sınırı hesaplamasının iyileştirmesi amacıyla 2019 Ağustos ayı itibari ile yöntem değişikliğine gidilmesi kararı alınmıştır. Bu çerçevede, TÜİK madde fiyatları üzerinden, BİSAM Beslenme Kalıbı’nda kullanılan ürünlerin sayısı artırılarak kapsamı genişletilmiştir. TÜİK Tüketici fiyat endeksi (2003=100) 2019 yılı ana grup ve madde ağırlıkları (Türkiye) üzerinden, harcama gruplarını oluşturan maddeler kendi içlerinde ağırlıklandırılarak hesaplama yenilenmiştir. Daha önceki hesaplamalarda grup içindeki maddelerin ağırlıkları aynı alınmakta bu da hesaplamalarda önemli bir eksiklik olarak görülmekteydi. Yeni yöntem ile birlikte önceki dönemlere dair veriler de yenilerek paylaşılacaktır. Kamuoyuna saygı ile duyurulur.