Website is being prepared...
GÜNCEL
Sınıf Araştırmaları Merkezimiz BİSAM, Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması Kasım 2024 Dönem Raporu'nu açıkladı. Buna göre, dört kişilik bir aile için açlık sınırı 21 bin liraya ulaşırken yoksulluk sınırı 72 bin 500 lirayı geçti! Asgari ücret açlık sınırı karşısında erimeye devam ediyor!
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) harcama gruplarına göre endeks rakamları, 2003 yıllı madde fiyatları ile İstanbul Halk Ekmek, zincir market cari ay internet fiyatları ve BİSAM Beslenme Kalıbı üzerinden yapılan hesaplamaya göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için aylık yapması gereken harcama tutarı Kasım 2024 için 20 bin 967 liradır. Bu harcama tutarı sadece gıda için yapılması gereken minimum tutardır. Açlık sınırı üzerinden hanehalkı tüketim harcamaları esas alınarak yapılan hesaplama sonuçlarına göre ise yoksulluk sınırı 72 bin 524 lira olarak gerçekleşmiştir.
Sağlıklı ve dengeli beslenmek için her aile ferdinin alması gereken kalori miktarı farklılık göstermektedir. Yetişkin bir erkeğin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için tüketmesi gereken gıdaların aylık karşılığı 5.866 liradır. Bu değer yetişkin bir kadın için 5.594, 15-18 yaş bir genç için 5.825, 4-6 yaş arası bir çocuk için 3.682 liradır. Sağlıklı bir biçimde beslenmenin toplam aile bütçesine maliyeti ise 20 bin 967 lira olarak tespit edilmiştir. Bu tutar söz konusu ailenin sadece gıda için yapması gereken zorunlu harcama tutardır. Eğitim, sağlık, barınma, eğlence, ısınma, ulaşım gibi giderler ile birlikte bir ailenin yapması gereken harcama tutarı 72 bin 524 liraya ulaşmaktadır.
Tek başına yaşayan bir kişinin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için yapması gereken mutfak harcamaları ile yaşamını idame ettirmek için yapması gereken barınma, ulaşım, eğitim, sağlık vb. harcamalarının toplam tutarı ise en az 33.807 lira olmalıdır. Buna göre tek başına yaşayan bir kişi için yoksulluk sınırı 33.807 lira olarak tespit edilmiştir.
Günlük harcamalarda Kasım 2024’de en yüksek maliyet grubunu 203.95 liralık harcama gereksinimi ile meyve sebze grubu oluşturmaktadır. İkinci en yüksek maliyetli harcama grubu 183.5 liralık harcama gereksinimi ile süt ve süt ürünleri olmuştur. Et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum harcama tutarı ise 134.7 liradır. Ekmek için yapılması gereken harcama tutarı günlük 57.11 liradır. Katı yağ ve sıvı yağ ise 35.3 lira masraf yapılması gereken ürün grubudur. Yumurta için 13.54, şeker, bal, reçel ve pekmez için ise 16.68 lira harcama yapılması gerekmektedir.
MEYVE VE SEBZE EN MALİYETLİ ÜRÜN GRUBU
Daha dar bir gruplandırmaya göre harcamalarda meyve ve sebze yüzde 29.1 ile ilk sıradayken, süt ve süt ürünleri grubununun payı yüzde 26.25'tir. Et, yumurta ve kurubaklagil grubunun payı ise yüzde 26.65 oldu. Ekmek, makarna vb. için pay yüzde 10.48, diğer gıda harcamalarının toplam içindeki payı ise yüzde 7.44 oldu.
AİLE BİREYİNE GÖRE HARCAMA GEREKSİNİMİ
Her bir aile ferdinin sağlıklı beslenmesi için gereksinim duyduğu gıda grubu ve alması gereken kalori miktarı farklılık göstermektedir. Örneğin tüketilmesi gereken ekmek miktarı kadın ve erkek açısından anlamlı düzeyde farklıdır. Süt ve süt ürünleri tüketiminde 10-18 yaş arasındaki bir gencin harcama gereksinimi, yetişkin erkek ve kadından fazlayken, yumurta 4-6 yaş grubu için daha önemlidir. 4-6 yaş arası bir çocuğun tüketmesi gereken yumurta miktarı yetişkinlerden fazladır.
ARAŞTIRMA YÖNTEMİ
Açlık ve yoksulluk sınırı BİSAM tarafından her ayın 15'inde kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Araştırmada, BİSAM tarafından Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyabetik bölümünün hazırladığı Türkiye’ye Özgü Beslenme Kalıbı’nın, farklı kaynaklardan elde edilen verilerle değerlendirilerek yenilenmesi sonucunda elde edilen BİSAM beslenme kalıbı ile TÜİK harcama gruplarına göre endeks rakamları, TÜİK 2003 yıllı madde fiyatları dikkate alınmıştır. Ancak ekmek fiyatlarında referans değer İstanbul Halk Ekmek, sebze ve meyvede zincir market internet fiyatlarıdır. Meyve-Sebze fiyatı cari aya aittir.
Ağustos 2019 dönemi öncesinde madde grup ağırlıkları basit ortalama üzerinden hesaplanırken, bu dönem ile birlikte her madde grubu kendi içinde ağırlıklandırılmış ve dikkate alınan madde sayısı artırılmıştır (Rev 1). Mayıs 2020 döneminde ise, sebze ve meyvelerin mevsimsel olarak değişmesi ve bu durumun sonuçlarda fazla oynaklığa neden olması sebebi ile, meyve için ağırlıklandırma kaldırılmış, basit ortalama alınmaya başlanmıştır. Sebzelerde ise mevsimsel nedenlerle fiyatı yer almayan ürünler için sebzelerin ortalama fiyatı konulmuştur (Rev 2). Ağustos 2020'de hesaplamada küçük bir düzenleme yapılması gerekmiştir. Bu tarihten 2022 yılı Nisan ayına kadar veriler hayat pahalılığının yüksek seyrettiği İstanbul merkezli açıklanmıştır (Rev 3). 2022 Mayıs dönemine kadar elde edilen beslenme kalıbı her ay açıklanan TÜİK madde fiyatları ile değerlendirilerek, kişinin ihtiyacına göre yapması gereken gıda harcamasının tutarı tespit edilmekteydi. Ancak TÜİK'in madde fiyatlarını açıklamaktan vazgeçmesi ile birlikte, yöntem değişikliğine gidilmek zorunda kalınmıştır.
Buna göre TÜİK 2022 Nisan ayı madde fiyatları listesindeki ürünler için 2003 yılı ortalaması 100 alındıktan sonra, TÜİK Harcama Gruplarına Göre Endeks Rakamları, ilgili ürünlere uygun bir biçimde yansıtılmış ve her bir ürün grubu için açıklama yapılan ayın maliyetleri hesaplanmıştır. Temmuz ayından itibaren ise TÜİK endeksi ile piyasa fiyatları arasında anlamlı farkın olduğu gözlemlenen sebze-meyve ve ekmek fiyatları farklı kaynaklara dayandırılmıştır. Bunun için ekmek fiyatlarında İstanbul Halk Ekmek fiyatları, sebze-meyve için zincir market internet fiyatları dikkate alınmıştır. Meyve fiyatında meyveler 5 grupta değerlendirilmiş, ortalaması alınmıştır. Yeni revizyonlara göre geçmişe göre dönük hesaplama yapılabilir. Ancak farklı revizyonlarla yapılan hesaplar karşılaştırılabilir değildir. TÜİK verileri dikkate alınarak yaptığımız hesaplamada esas alınan kalori miktarları şunlardır:
4-6 yaş çocuk için 1963 kalori
15-18 yaş çocuk için 3244 kalori
Yetişkin bir erkek için 2953 kalori
Yetişkin bir kadın için 2658 kalori
4 Kişilik ailenin sağlıklı beslenmek için yapması gereken minimum aylık gıda harcaması AÇLIK SINIRI olarak belirlenmektedir. Bu verinin Hanehalkı tüketim harcamasına dağıtılması ile elde edilen veri ise bize YOKSULLUK SINIRINI vermektedir.
Yoksulluk sınırı hesaplanırken, TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması 2016 yılı sonuçlarının, gelirden en düşük pay alan yüzde 20’lik kesiminin tüketim harcamaları dikkate alınmıştır. Tek başına yaşayan bir kişi için yoksulluk sınırı hesaplamasında ise TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması 2016 yılı sonuçlarının tek kişilik hanehalkı tüketim harcamaları kalıbı dikkate alınmıştır. Hesaplamada erkek ve kadın açısından sağlıklı ve dengeli beslenmek için yapılması gereken günlük harcama tutarı ortalaması kullanılmıştır. Yetişkin erkek ve kadınlar için 18-50 yaş grubu, 10-18 yaş grubu için erkek çocuk dikkate alınmıştır.
İnsan hakları için, insan onuruna yakışır koşullarda çalışmak ve yaşamak için; eşitlik, özgürlük, adalet ve barış için, emeğin Türkiye’sini kurmak için mücadelemizden asla vazgeçmeyeceğiz!
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, savaşın vahşetini insanların belleklerinden silmek amacıyla Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu tarafından, #10Aralık 1948 tarihinde "İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi" yayımlanarak tüm dünyaya ilan edildi. Ve Evrensel Bildirge’nin kabul günü olan 10 Aralık günü, "Dünya İnsan Hakları Günü" olarak kabul edildi.
İnsan, haklarıyla insandır. Bu haklar ırkına, diline, dinine bakılmaksızın herkesin sahip olduğu haklardır, bir bütünün parçalarıdır ve birbirinden ayrılamaz.
İnsan Hakları Bildirgesi'ne göre, "emek" en yüce değerdir. Evrensel Bildirge'nin 23’üncü maddesi, biz işçileri çok yakından ilgilendirmektedir:
“1. Herkesin çalışma, işini özgürce seçme, adil ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır.
2. Herkesin, herhangi bir ayrım gözetilmeksizin, eşit iş için eşit ücrete hakkı vardır.
3. Çalışan herkesin, kendisi ve ailesi için insan onuruna yaraşır bir yaşam sağlayacak düzeyde, adil ve elverişli ücretlendirilmeye hakkı vardır; bu, gerekirse, başka toplumsal korunma yollarıyla desteklenmelidir.
4. Herkesin, çıkarını korumak için sendika kurma ya da sendikaya üye olma hakkı vardır.”
Türkiye, Bildirge’nin kabul edilişinden 1 yıl sonra metni imzalamasına rağmen bu haklar ülkemizde ne yazık ki kâğıt üstünde kalmaktadır. Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) tarafından hazırlanan Küresel Haklar Endeksi’ne (2024) göre ülkemiz, işçiler için en kötü 10 ülke arasındadır.
Ülkemizde sendikaya üye olma hakkı, sendika kurma hakkı, toplu sözleşme hakkı ve grev hakkı başta olmak üzere pek çok temel hak saldırı altındadır. Dahası sendikal faaliyetler suçmuş gibi gösterilmekte, sendikacılar hapse atılmaktadır. Son olarak konfederasyonumuz DİSK’in Genel Başkan Yardımcısı ve Genel İş Sendikası Genel Başkanı Remzi Çalışkan ile DİSK Çukurova Bölge Temsilcisi Kemal Göksoy, soyut iddialarla gözaltına alındı ve tutuklandı.
İşte sendikal haklara yönelik tüm bu ihlal ve baskıların sonucunda bugün milyonlarca işçi anayasal hakları olan sendikalaşma hakkına erişememekte; düşük maaşlara, kötü çalışma koşullarına, iş kazalarına ve iş cinayetlerine mahkûm edilmektedir. Öte yandan, her şeye rağmen on binlerce işçi sendikal haklarına sahip çıkarak insanca koşullarda yaşamak ve çalışmak için mücadeleye devam etmektedir.
Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik ve siyasi koşullar gün geçtikçe ağırlaşıyor. IMF direktifiyle uygulanan ekonomi politikalarının sonucu olarak hayat pahalılığı her geçen gün artıyor, enflasyon ve adaletsiz vergilerle halkın alım gücü yok ediliyor.
Bu ağır tabloya bir de bölgemizdeki savaşlar eklenmiş durumda. Bu savaşlarda en çok ezilenlerin; yani işçi ve emekçilerin, kadınların, çocukların, yoksulların zarar gördüğü biliniyor. Savaşın acılarını silmek için hazırlanan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin yıldönümünde, Filistin’de katledilen insanların sayısı 45 bine dayanmış durumda. Günümüz dünyasında ne yazık ki, uluslararası sorunların çözümünde barış politikaları ve uluslararası hukukun temel yaklaşımları değil, dünyaya egemen olan ülkelerin güce ve çıkara dayalı politikaları esas alınıyor.
DİSK/Birleşik Metal-İş Sendikası olarak tüm bu olumsuz tabloya karşın işçi sınıfının tarihsel mücadelesinde karamsarlığa asla yer olmadığının bilincindeyiz. İnsan hakları için, insan onuruna yakışır koşullarda çalışmak ve yaşamak için; eşitlik, özgürlük, adalet ve barış için, emeğin Türkiye’sini kurmak için mücadelemizden asla vazgeçmeyeceğiz!
BİRLEŞİK METAL-İŞ GENEL YÖNETİM KURULU
